Zanim zacznę rzecz kolejną, kończę jeszcze parę wątków. Robię małe korekty i podsumowania. Kręcę się przy tym tu i tam.

Na potrzeby produkcji stworzyłem ogólny opis libretta. Oto on:

 

JA, ŞEKÜRE – libretto – koncepcja / zarys ogólny;
na motywach powieści Nazywam się czerwień Orhana Pamuka

Postaci:

Şeküre –sopran

Meddah – kontratenor

Kara – tenor

Enişte – bas

Ilustrator 1 – baryton

Ilustrator 2 – baryton

 

Libretto jest mozaiką / konstelacją scen i opowieści, które stopniowo układają się w historię młodej kobiety usiłującej odnaleźć własną drogę i ułożyć sobie życie w silnie skonwencjonalizowanym świecie. Historia jest wielowątkowa i niejednoznaczna; wyłania się z dialogów, monologów, oraz opowieści o księżniczkach, ich adoratorach i perypetiach na drodze do szczęścia. 

 

Trzon historii stanowią losy młodej kobiety, Şeküre, mieszkającej wraz z dwoma synami w domu swego ojca, Enişte, i tracącej nadzieję na powrót męża z wojny. Obawiając się o przyszłość swoją i swoich dzieci Şeküre chce ponownie wyjść za mąż, co jednak w jej sytuacji jest skomplikowane – formalnie nie jest wdową, więc do czasu wyjaśnienia sytuacji ma związane ręce. Ojciec Şeküre, Enişte nie chce słuchać córki, bo jej rozterki przeszkadzają mu w pracy – na zlecenie Sułtana nadzoruje powstawanie wielkiej księgi mającej być rewolucyjnym dziełem łączącym wschodnią tradycję z zachodnim nowatorstwem malarskim. Piękną, ale silnie skonwencjonalizowaną sztukę ilustracji, z nowoczesnym portretem ukazującym perspektywę i indywidualne cechy postaci. Idea ta jest obrazoburcza i ma wielu wrogów, więc Enişte pracuje częściowo w tajemnicy, a Şeküre tym bardziej obawia się o swą przyszłość. Z ukrycia podpatruje gości ojca – pracujących dla niego ilustratorów księgi którzy spierają się o istotę portretu i miłości a w domyśle rywalizują o względy Şeküre. 

Punktem zwrotnym w historii jest tajemnicza śmierć Enişte. Do jego pracowni przychodzi zamaskowana postać; dyskutują o sensie sztuki i roli artysty, dochodzi do śmiertelnego w skutkach sporu.

W tym czasie do miasta przybywa Kara, dawny uczeń i daleki krewny Şeküre. Kiedyś mieszkał w domu Enişte i kochał się w jego córce, a przez tę miłość został wysłany do innego miasta, bo ojciec miał wobec córki bardziej ambitne plany matrymonialne. Okazuje się jednak, że Enişte przed śmiercią wezwał Karę do pomocy przy księdze – jako zdolnego ilustratora i osobę zaufaną, niezaangażowaną w lokalne kontrowersje i spory. Kara przybywa na wezwanie – w głębi serca nadal żyje swoją dawną miłością i ma nadzieję na szczęście po latach.

Şeküre, która zrozpaczona i przerażona, nie ujawniając przed światem faktu śmierci ojca ukrywa się w domu, w pierwszej chwili nie poznaje Kary i nie wpuszcza go do środka. Kiedy jednak orientuje się kim jest, prosi go o przyjście później, wieczorem, by w międzyczasie zebrać myśli. Skrycie rozważa swoje położenie, żali się na sprzeczne pragnienia, które nią targają. Pragnie wolności, jednak musi postępować bardzo ostrożnie. W końcu obmyśla plan na swą niezależność.

Ostatnia scena opery jest rozmową Şeküre i Kary, w której stopniowo ujawnia się plan Şeküre. Nie jest jasne co tu jest zimną kalkulacją, a co autentycznym uczuciem; co świadomie podjętą rolą, a co elementem prawdziwej tożsamości, ani czy ostateczne szczęście jest tylko konwencją, czy wreszcie – wolnością, czy może jednym i drugim jednocześnie.

Wątki poboczne, stanowiące uzupełnienie i komentarz do głównej historii wprowadzane są przez opowieści Meddaha i chóru. Meddah jest kimś w rodzaju wędrownego barda, który dla rozrywki publiczności wciela się w różne postaci. Występuje jako Szatan opowiadający o genezie swojego upadku; jako mężczyzna przebrany za kobietę i usiłujący zrozumieć naturę drugiej płci; oraz jako pies widzący świat prostolinijnie i monochromatycznie.

Chór opowiada tradycyjne historie miłosne: o szachu ogłaszającym konkurs na portret córki, w którym nagrodą jest małżeństwo; o wielkim mistrzu malarstwa tworzącym obrazy dla dwóch rywalizujących zaciekle władców; o ojcu zazdrośnie pilnującym córki i zamykającym ją w komnacie i o jej urodzie, która wydostawszy się na zewnątrz oczarowuje pracującego w pobliżu malarza; oraz o rannym psie, którego znajduje księżniczka, a uleczywszy go żyje z nim długo i szczęśliwie.

W tekst libretta wplecione są cytaty miłosnej poezji perskiej (Sahabi, Azraki z Heratu, Onsuri z Balchu, Dżami, Azar oraz Abu Ali Ibn Sina), oraz tekst tradycyjnej pieśni staropolskiej o śmierci (15-wieczna Skarga umierającego – przekaz płocki).